भौगोलिक

जमीनीचे प्रकार

अहिल्यानगर जिल्ह्यात विविध प्रकारची जमीन आहे.जिल्ह्याच्या पश्चिम भागात सह्याद्रीचा डोंगराळ भाग आहेत. त्यांना कळसूबाई, अदुला, बालेश्वर आणि हरिश्र्चंद्रगड डोंगरी रांग म्हणतात. सह्याद्रीतील सर्वाधिक उंच शिखर कळसूबाई हे अहिल्यानगर जिल्ह्यात आहे. हरिश्चंद्रगड, रतनगड, कुलंग आणि अजूबा हे जिल्ह्यातील काही शिखर आहेत. पुणे-संगमनेर रोडवरील चांदापुरी घाटावरील रंधा धबधब्याच्या मार्गावर आपल्याला  विटा घाट दिसेल.

आम्ही अहिल्यानगर जिल्ह्याच्या भौतिक व्यवस्थेवर विचार केला तर आपण तीन भौतिक विभाग आहेत असे दिसेल
पश्चिमी डोंगराळ क्षेत्र
मध्यवर्ती पठार प्रदेश
उत्तरेकडील आणि दक्षिणी मैदानाचे क्षेत्र

पश्चिमी डोंगराळ क्षेत्र : अकोले तालुका व संगमनेर तालुक्यांचा या प्रदेशामध्ये समावेश आहे. या प्रदेशातील अदुला, बालेश्वर आणि हरिशचंद्रगड च्या पर्वत रांगांमध्ये एकाच भागात अनेक उच्च शिखर आढळतात. सह्याद्रीतील ५४२७ फूट उंच असलेले सर्वोच्च शिखर कळसूबाई हे याच प्रदेशात आहे.

मध्यवर्ती पठार प्रदेश: पारनेर,अहिल्यानगर तालुका आणि संगमनेर,श्रीगोंदा आणि कर्जत तालुक्यातील काही भाग या क्षेत्रात येतो.

उत्तर आणि दक्षिण मैदानाचे क्षेत्र: या क्षेत्रात उत्तरी कोपरगाव, राहाता, श्रीरामपूर, राहुरी, नेवास्याचा समावेश आहे. हा गोदावरी आणि प्रवरा नदीच्या खोरयाच भाग आहे. श्रीगोंदा, कर्जत, जामखेड या दक्षिणेकडील तालुक्यांचा भागही या भौतिक विभागात समाविष्ट केला आहे. या प्रदेशात घोड, भीमा आणि सिना नद्यांचे खोरे आहे.

नद्या

जिल्ह्यात दोन प्रमुख नद्या, गोदावरी आणि भीमा या कृष्णाची उपनदी आहे. पाणलोट क्षेत्र हे सह्याद्रीचे मोठे उदंड आहे जे हरिश्चंद्रगडावर पसरलेले आहे आणि जिल्ह्यातून पश्चिमेकडून पूर्वेकडे संपूर्णपणे पसरलेले आहे. जिल्ह्यातून वाहणारया महत्वाच्या नद्या आहेत प्रवरा, मुळा, सिना आणि धोरा. प्रवरा नदी गोदावरीचा उपनदी आहे. प्रवरा नदीचे पाणी खूप उंचीवरून पडते, ज्यामुळे रंधा धबधबा तयार होतो.

वन

अहिल्यानगर जिल्ह्यातील पश्चिम डोंगराळ भागात जंगल आहे.साग, बबूल, ढवडा, हळदू आणि नीम या जंगलात आढळणारे झाडे आहेत. आंबा, हळदी, आवळा, बोर आदी फळझाडे जिल्ह्यात आढळतात.